Προκάλεσα την άποψη του καλού φίλου Παναγιώτη Περυσσινάκη για το ΔΝΤ και την κατάσταση στην Ελλάδα, χωρίς καθυστέρηση μας παραθέτει τα εξής:
1. Προσφυγή στο ΔΝΤ είναι ομολογία ήττας της Ελλάδας (των πολιτικών που ακολουθήσαμε τα τελευταία 40 χρόνια, ιδίως τα τελευταία 10).
2. Διαφορετικός χειρισμός από την παρούσα κυβέρνηση ίσως είχε αποτρέψει την προσφυγή (πολύ μικρό και αβέβαιο ίσως) – όμως κριτική σε βάρος της κυβέρνησης για αυτό στη βάση υποθέσεων θα ήταν εκτός τόπου και χρόνου.
3. Αυτό που χρειάζεται αντιμετώπιση δεν είναι η ομολογία της ήττας, όσο η ήττα καθαυτή.
4. Επί της ουσίας (δηλαδή σχετικά με την αντιμετώπιση των ουσιαστικών προβλημάτων) το ΔΝΤ προτείνει σωστές πολιτικές (δημοσιονομικές και διαρθρωτικές) που όμως θα μπορούσαμε και θα οφείλαμε να είχαμε εφορμόσει μόνοι μας στη βάση της κοινής (οικονομικής) λογικής.
5. Εκεί που έφτασαν τα πράγματα τον Οκτώβρη ίσως ήταν ήδη πολύ αργά για εφαρμογή αυτών των πολιτικών, αυτοδύναμα και χωρίς προσφυγή. Αυτό έπρεπε να το είχαμε κάνει πολύ νωρίτερα. Γι’ αυτό είμαι πολύ δυστακτικός στην υιοθέτηση εύκολης κριτικής σε βάρος της παρούσης κυβέρνησης.
6. Ο χειρισμός της κρίσης από την παρούσα κυβέρνηση, παρόλαυτα, υπήρξε κατώτερος των περιστάσεων.
a. Ήταν λάθος η μπλόφα
b. Ήταν διπλό λάθος η δαιμονοποίηση του ΔΝΤ
c. Ήταν τριπλό λάθος η επιδίωξη σύστασης ευρωπαϊκού μηχανισμού, όταν είχε γίνει σαφές ότι η Γερμανία δεν ήταν πρόθυμη.
d. Ήταν τετραπλό λάθος η συναίνεση στη δημιουργία μεικτού μηχανισμού. Την 25η Μαρτίου τα κάναμε θάλασσα.
7. Τί έπρεπε να κάνουμε;
a. Να καθυστερούσαμε για 15 μέρες τη δημοσιοποίηση του νέου υψηλότερου ελλείμματος τον Οκτώβρη
b. Να ανακοινώναμε τα μέτρα που τελικά ανακοινώθηκαν τις 3 Μαρτίου ταυτόχρονα με την ανακοίνωση του υψηλότερου ελλείμματος (το αργότερο αρχές Νοεμβρίου).
c. Να ψηφίζαμε το νεό φορολογικό μέσα στο Γενάρη
d. Να ψηφίζαμε το νέο ασφαλιστικό (με πολύ σκληρότερα μέτρα από αυτά που ακόμη και τώρα ακούγονται) μέσα στο Φλεβάρη
e. Να ψηφίζαμε νέο αναπτυξιακό νόμο και τον Καλλικράτη μέσα στο Μάρτη
f. Να μην ενδίδαμε στους λιμενεργάτες του ΟΛΠ
g. Να μην ενδίδαμε στους αγρότες (να ανοίγαμε τους δρόμους και να στέλναμε τους παρανομούντες στον εισαγγελέα)
h. Να μην ανεχόμασταν ούτε για μια μέρα κατάληψη της Παν/μίου και του Γ. Λογιστηρίου
i. Να προωθούσαμε απελευθέρωση επαγγελμάτων μέσα στον Απρίλη
j. Να προωθούσαμε κατάργηση/συγχώνευση οργανισμών και υπηρεσιών του δημοσίου με μαζικές απολύσεις αργόσχολων μέσα στον Απρίλη.
k. Να προωθούσαμε απελευθέρωση της αγοράς εργασίας μέσα στον Απρίλη.
8. Αν είχαν γίνει όλα τα άνω έγκαιρα (που ούτως ή άλλως θα γίνουν), ίσως είχαμε αποφύγει την προσφυγή, ίσως είχαμε πείσει τις αγορές, ίσως είχαμε μπορέσει να περάσουμε τον κάβο του Απρίλη και του Μάη με τις δικές μας δυνάμεις. Ήταν από την αρχή σαφές ότι ορίζοντας για όλες τις άνω πολιτικές ήταν ο Απρίλης. Εκεί λοιπόν χάθηκε στο στοίχημα. Ο Παπανδρέου καθυστέρησε να καταπιεί το πικρό χάπι.
9. Όμως ακόμη κι αν είχαν γίνει όλα τα άνω, ίσως και πάλι να μην μπορούσαμε να λύσουμε το πρόβλημα. Το κόστος δανεισμού ίσως και πάλι να ήταν απαγορευτικό Η προσφυγή σε έξωθεν βοήθεια ίσως και πάλι να ήταν αναπότρεπτη, λόγω των μακροπρόθεσμων προοπτικών του χρέους, και του αποσαθρωμένου αναπτυξιακού υπόβαθρου.
10. Αν όμως είχαν γίνει όλα αυτά έγκαιρα, ίσως ήταν ευκολότερο να πειστεί η (δικαίως καχύποπτη) Γερμανία.
11. Ειδικά για τον εξευτελισμό της 25ης Μαρτίου:
a. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον έγινε σαφές ότι η Γερμανία δε συνεργάζεται οφείλαμε στις 25 Μαρτίου να διαφυλάξουμε την εθνική μας αξιοπρέπεια
b. Θυμάσαι ότι στη στενή διαβούλευση δεν κληθήκαμε καν. Ο Παπακωνσταντίνου κλήθηκε εκ των υστέρων απλά για ενημέρωση της Γαλλο-Γερμανικής απόφασης.
c. Θα μου πεις οι επαίτες δεν μπορεί να θέτουν όρους – ασφαλώς και δεν μπορούν.
d. Εφόσον όμως είδαμε ότι η Γερμανία (δικαίως) δεν θέλει να βάλει το χέρι στην τσέπη οφείλαμε να ξεκαθαρίσουμε ότι θα εμμείνουμε σε καθαρή λύση:
i. Είτε καθαρά Ευρωπαϊκή βοήθεια
ii. Είτε ΔΝΤ από μόνο του.
e. Από άποψη τακτικής έπρεπε πρώτα να διευκρινίσουμε όρους (μέγιστο ποσό, και επιτόκιο) με το ΔΝΤ και μετά να απαιτήσουμε ο όποιος Ευρωπαϊκός μηχανισμός να έχει τουλάχιστο εφάμιλους όρους. Δεν καταλαβαίνω, γιατί, αφού το ΔΝΤ μπαίνει ούτως ή άλλως στο χορό, να πρέπει να πληρώνουμε τέτοιο καπέλο στους Ευρωπαίους. Γιατί; Δεν είναι αυτή η αλληλεγγύη.
f. Θέλουν να μας τιμωρήσουν; Με γεια τους και χαρά τους. Έχουν κάθε δικαίωμα, έτσι που φερθήκαμε. Όμως εμείς δεν έχουμε κανένα λόγο να σερνόμαστε επαίτες ή να πληρώνουμε το καπέλο που μας ζητούν, τη στιγμή που το ΔΝΤ προσφέρει καλύτερους όρους. Εφόσον θα είχαμε πάρει όλα τα μέτρα, το δίλημμα θα ήταν απλό: Ευρώπη, ή ΔΝΤ; Ή το ένα ή το άλλο! Ακόμη και σήμερα η Ελλάδα θα πρέπει να μαζέψει ό,τι αξιοπρέπεια της έχει απομείνει και να αποτανθεί αποκλειστικά στο ΔΝΤ. Να δηλώσει ότι η μηχανισμός της 25ης Μαρτίου απέτυχε, ότι οι Ευρωπαίοι δε συνεργάστηκαν και ότι το ΔΝΤ προσφέρει καλύτερους όρους. Και ας αφήσουμε τη Μέρκελ αντιμέτωπη με τις εκλογές και την ιστορία. Ας πάρουν οι Γερμανοί ελεύθερα τις αποφάσεις τους και ας πάρουμε κι εμείς τις δικές μας.
g. Στο τέλος τέλος, η άλλη εναλλακτική θα ήταν η πτώχευση, μέ ό,τι αυτή συνεπάγεται για τη χώρα μας και για την Ευρώπη.
h. Η αξιοπρέπεια της χώρας ακόμη και σε στιγμές τέτοιας ταπείνωσης πρέπει να παίρνει προτεραιότητα.
i. Ρωτώ, θα μπορούσαν οι Ευρωπαίοι να μας εμποδίσουν (ακόμη και τώρα) να πάμε μονομερώς στο ΔΝΤ και να τους πούμε πως ευχαριστούμε πολύ δεν θα πάρουμε από τα δικά σας αλμυρούτσικα δάνεια; Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που καταδέχονται να μας δανείσουν φτηνότερα από τις αγορές, ή να ενοχλούμαστε που μας δανείζουν ακριβότερα από το ΔΝΤ; Ίσως και τα δυο, όμως εφόσον έχουμε αυτή την επιλογή οφείλουμε να ζητήσουμε τα φτηνότερα δάνεια του ΔΝΤ και να απορρίψουμε την Ευρωπαϊκή “ελεημοσύνη”.
12. Αλλά να κάνω και λίγη αυτοκριτική: Η εκ των υστέρων κριτική του καναπέ είναι εύκολη. Θα ήταν άραγε ανθρωπίνως δυνατό να γίνουν όλα όσα λέω παραπάνω μέχρι τον Απρίλη; Πρακτικά οριακά ίσως ναι, πολιτικά ίσως όχι. Ο Παπανδρέου κινείται όταν οριμάζουνε οι πολιτικές συνθήκες, ενώ είναι ήδη πολύ αργά για τις οικονομικές συνθήκες. Χρειάζεται να αρχίσει να ενεργεί με κριτήριο τον οικονομικό χρόνο, και όχι τον βραδύτερο πολιτικό χρόνο. Το ξέρω πως δεν είναι εύκολο, και ίσως είναι ριψοκίνδυνο, όμως εδώ που φτάσαμε πρέπει να αναλάβουμε ρίσκα και να επιταχύνουμε όλες τις μεταρρυθμίσεις. Πρέπει να κάνουμε σε 6 μήνες όσα χρειάστηκε η Θάτσερ 12 χρόνια για να αλλάξει της Βρετανία. Το άλλο που δεν ξέρω είναι αν το ΔΝΤ από μόνο του έχει αρκετά λεφτά. Διότι αν δεν φτάνουν τα λεφτά του ΔΝΤ, δεν θα ήταν δυνατό να παρακάμψουμε, όπως προτείνω, το μηχανισμό της 25ης Μαρτίου.
13. Εδώ που φτάσαμε, το ΔΝΤ είναι έτσι ή αλλιώς σωσίβιο – περισσότερο λόγω των μακροπρόθεσμων ευεργετικών επιπτώσεων των επώδυνων μέτρων που θα μας αναγκάσει να πάρουμε, και λιγότερο λόγω της φτηνής δανειακής διευκόλυνσης.
14. Και μια διευκρίνιση: παραμένω φανατικός φιλο-ευρωπαίος. Η κρίση αυτή αποτελεί απόδειξη ότι δεν περπατά το πράγμα ατελές . Κοινή νομισματική πολιτική, χωρίς κοινή δημοσιονομική πολιτική είναι τρέλα. Αλλά η κοινή δημοσιονομική πολιτική προϋποθέτει σύσταση ομόσπονδης κυβέρνησης και ομόσπονδου λαού με ομόσπονδη λαϊκή και κρατική κυριαρχία.
15. Αν είχαμε οραματιστές ηγέτες σαν τον Φερχοφστατ του Βελγίου αντί για την ψευτοσυνθήκη της Λισαβώνας θα είχαμε ήδη μια νέα ομοσπονδιακή συνθήκη. Όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, αυτό απέχει ακόμη τουλάχιστο 20 χρόνια...
16. Δεν πρέπει να κακίζουμε τους Ευρωπαίους για τη στάση τους, αφού μόνο τους εαυτούς μας έχουμε να εγκαλούμε. Δεν σημαίνει όμως πως πρεπει και να τους ακολουθούμε σε όλα, όταν η αξιοπρέπεια και η οικονομική ευστάθεια της χώρας τίθενται σε αμφισβήτηση.
17. Και κάτι τελευταίο: δεν πρέπει να τη φοβόμαστε την ύφεση. Αν πάρουμε σωστά μέτρα μείωσης του κράτους και απελευθέρωσης των αγορών, και μείωσης της εσωτερικής ζήτησης και αύξησης της ανταγωνιστικότητας ίσως καταφέρουμε να προσελκύσουμε ιδιωτικές επενδύσεις και να σπρώξουμε την οικονομία μας προς τις εξαγωγές, ώστε να ισοσκελίσουμε το εμπορικό ισοζύγιο ενώ ταχτοποιούμε και το χρέος.
18. Ο εθνικός μας στόχος πρέπει να είναι η εξόφληση του χρέους εντός της προσεχούς εικοσαετίας. Για να γίνει αυτό πρέπει να λειτουργήσουμε με πρωτογενή πλεονάσματα για είκοσι χρόνια, και ταυτόχρονα να έχουμε θετική ανάπτυξη του ΑΕΠ. Ο μόνος τρόπος για να τετραγωνιστεί αυτός ο κύκλος είναι με δραστική μείωση του κράτους, μείωση της εσωτερικής ζήτησης, αύξηση της ανταγωνιστικότητας και άνοιγμα των αγορών.
19. Η Ελλάδα χρειάζεται όραμα. Χρειάζεται μια νέα μεγάλη ιδέα, σαν την ιδέα που κινητοποίησε τον Ελληνισμό τη δεκαετία του 1910. Χρειάζονται θυσίες και προσπάθειες διαρκείας, και ηγεσία με καθαρό μυαλό και όραμα. Δεν αρκούν πια προγράμματα 3ετίας ούτε 4ετίας ούτε 5ετίας. Αν μας ενδιαφέρει να επανορθώσουμε το τρωθέν κύρος της χώρας πρέπει να σφίξουμε το ζωνάρι μέχρι να ξοφλήσουμε και το τελευταίο πενηνταράκι, και να τους πούμε ότι δεν τους έχουμε πια ανάγκη – όχι με λόγια, αλλά με έργα. Θέμε όραμα 20ετίας. Όπως στους Βαλκανικούς πολέμους η χώρα μάτωσε, και ζωές χάθηκαν, έτσι και τώρα θα πρέπει να ματώσουμε, και να είμαστε έτοιμοι για απώλεια θέσεων εργασίας, ιδίως στο δημόσιο τομέα. Η ανεργία μεσοπρόθεσμα θα είναι το αναγκαίο τίμημα – το αίμα που πρέπει να πληρώσουμε για να πετάξουμε από τον κορμό της χώρας κάθετι αντιπαραγωγικό και αντιαναπτυξιακό Αυτές οι πολικές όμως θα μας επιτρέψουν να βγούμε από την άλλη άκρη του τούνελ πολύ ισχυρότεροι. Αναγεννημένοι, με στέρεες βάσεις. Με αληθινές προοπτικές χωρίς τα “ναρκωτικά” των επιδοτήσεων ή των δανεικών. Χωρίς δεκανίκια. Θα μπορέσουμε να σταθούμε όρθιοι στα πόδια μας.
20. Για πρώτη φορά αισθάνομαι αισιόδοξος γιατί βλέπω πως για πρώτη φορά, από τότε που πιτσιρικάς άρχισα να παρακολουθώ τις πολιτικές μας εξελίξεις, λαός και ηγεσία κάνουμε επιτέλους μια απίστευτα επώδυνη στροφή προς τη σωστή κατεύθυνση. Προς την κατεύθυνση του φιλελευθερισμού. Έστω στανικώς.
21. Η αλήθεια πονάει, αλλά απελευθερώνει.
22. Αυτή η νέα Ελλάδα, το όραμα αυτής της αλήθεας, αυτής της απελευθέρωσης είναι που πρέπει να μας κρατήσουν ζωντανούς τα πέτρινα χρόνια που αναγκαστικά θα διαβούμε τώρα. Μ’ αυτό το όραμα θα πρέπει να σφίξουμε τα δόντια και να κάνουμε τούτη την ύστατη προσπάθεια διαρκείας.
23. Η πολιτική μας ηγεσία πρέπει επειγόντως να δώσει αυτό το όραμα στο λαό. Ο Παπανδρέου έχει μια μοναδική ευκαιρία να εμπνεύσει. Ο λαός είναι πάντα έτοιμος για θυσίες, αλλά διψά για το όραμα, για την ελπίδα. Όχι άλλα ψέματα. Μόνο αλήθειες από δώ και πέρα.
Panagiotis Perysinakis LL.M.
Group Commercial Counsel
The Body Shop International plc
panagiotis.perysinakis@thebodyshop.com
anileos.blogspot.com
1. Προσφυγή στο ΔΝΤ είναι ομολογία ήττας της Ελλάδας (των πολιτικών που ακολουθήσαμε τα τελευταία 40 χρόνια, ιδίως τα τελευταία 10).
2. Διαφορετικός χειρισμός από την παρούσα κυβέρνηση ίσως είχε αποτρέψει την προσφυγή (πολύ μικρό και αβέβαιο ίσως) – όμως κριτική σε βάρος της κυβέρνησης για αυτό στη βάση υποθέσεων θα ήταν εκτός τόπου και χρόνου.
3. Αυτό που χρειάζεται αντιμετώπιση δεν είναι η ομολογία της ήττας, όσο η ήττα καθαυτή.
4. Επί της ουσίας (δηλαδή σχετικά με την αντιμετώπιση των ουσιαστικών προβλημάτων) το ΔΝΤ προτείνει σωστές πολιτικές (δημοσιονομικές και διαρθρωτικές) που όμως θα μπορούσαμε και θα οφείλαμε να είχαμε εφορμόσει μόνοι μας στη βάση της κοινής (οικονομικής) λογικής.
5. Εκεί που έφτασαν τα πράγματα τον Οκτώβρη ίσως ήταν ήδη πολύ αργά για εφαρμογή αυτών των πολιτικών, αυτοδύναμα και χωρίς προσφυγή. Αυτό έπρεπε να το είχαμε κάνει πολύ νωρίτερα. Γι’ αυτό είμαι πολύ δυστακτικός στην υιοθέτηση εύκολης κριτικής σε βάρος της παρούσης κυβέρνησης.
6. Ο χειρισμός της κρίσης από την παρούσα κυβέρνηση, παρόλαυτα, υπήρξε κατώτερος των περιστάσεων.
a. Ήταν λάθος η μπλόφα
b. Ήταν διπλό λάθος η δαιμονοποίηση του ΔΝΤ
c. Ήταν τριπλό λάθος η επιδίωξη σύστασης ευρωπαϊκού μηχανισμού, όταν είχε γίνει σαφές ότι η Γερμανία δεν ήταν πρόθυμη.
d. Ήταν τετραπλό λάθος η συναίνεση στη δημιουργία μεικτού μηχανισμού. Την 25η Μαρτίου τα κάναμε θάλασσα.
7. Τί έπρεπε να κάνουμε;
a. Να καθυστερούσαμε για 15 μέρες τη δημοσιοποίηση του νέου υψηλότερου ελλείμματος τον Οκτώβρη
b. Να ανακοινώναμε τα μέτρα που τελικά ανακοινώθηκαν τις 3 Μαρτίου ταυτόχρονα με την ανακοίνωση του υψηλότερου ελλείμματος (το αργότερο αρχές Νοεμβρίου).
c. Να ψηφίζαμε το νεό φορολογικό μέσα στο Γενάρη
d. Να ψηφίζαμε το νέο ασφαλιστικό (με πολύ σκληρότερα μέτρα από αυτά που ακόμη και τώρα ακούγονται) μέσα στο Φλεβάρη
e. Να ψηφίζαμε νέο αναπτυξιακό νόμο και τον Καλλικράτη μέσα στο Μάρτη
f. Να μην ενδίδαμε στους λιμενεργάτες του ΟΛΠ
g. Να μην ενδίδαμε στους αγρότες (να ανοίγαμε τους δρόμους και να στέλναμε τους παρανομούντες στον εισαγγελέα)
h. Να μην ανεχόμασταν ούτε για μια μέρα κατάληψη της Παν/μίου και του Γ. Λογιστηρίου
i. Να προωθούσαμε απελευθέρωση επαγγελμάτων μέσα στον Απρίλη
j. Να προωθούσαμε κατάργηση/συγχώνευση οργανισμών και υπηρεσιών του δημοσίου με μαζικές απολύσεις αργόσχολων μέσα στον Απρίλη.
k. Να προωθούσαμε απελευθέρωση της αγοράς εργασίας μέσα στον Απρίλη.
8. Αν είχαν γίνει όλα τα άνω έγκαιρα (που ούτως ή άλλως θα γίνουν), ίσως είχαμε αποφύγει την προσφυγή, ίσως είχαμε πείσει τις αγορές, ίσως είχαμε μπορέσει να περάσουμε τον κάβο του Απρίλη και του Μάη με τις δικές μας δυνάμεις. Ήταν από την αρχή σαφές ότι ορίζοντας για όλες τις άνω πολιτικές ήταν ο Απρίλης. Εκεί λοιπόν χάθηκε στο στοίχημα. Ο Παπανδρέου καθυστέρησε να καταπιεί το πικρό χάπι.
9. Όμως ακόμη κι αν είχαν γίνει όλα τα άνω, ίσως και πάλι να μην μπορούσαμε να λύσουμε το πρόβλημα. Το κόστος δανεισμού ίσως και πάλι να ήταν απαγορευτικό Η προσφυγή σε έξωθεν βοήθεια ίσως και πάλι να ήταν αναπότρεπτη, λόγω των μακροπρόθεσμων προοπτικών του χρέους, και του αποσαθρωμένου αναπτυξιακού υπόβαθρου.
10. Αν όμως είχαν γίνει όλα αυτά έγκαιρα, ίσως ήταν ευκολότερο να πειστεί η (δικαίως καχύποπτη) Γερμανία.
11. Ειδικά για τον εξευτελισμό της 25ης Μαρτίου:
a. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον έγινε σαφές ότι η Γερμανία δε συνεργάζεται οφείλαμε στις 25 Μαρτίου να διαφυλάξουμε την εθνική μας αξιοπρέπεια
b. Θυμάσαι ότι στη στενή διαβούλευση δεν κληθήκαμε καν. Ο Παπακωνσταντίνου κλήθηκε εκ των υστέρων απλά για ενημέρωση της Γαλλο-Γερμανικής απόφασης.
c. Θα μου πεις οι επαίτες δεν μπορεί να θέτουν όρους – ασφαλώς και δεν μπορούν.
d. Εφόσον όμως είδαμε ότι η Γερμανία (δικαίως) δεν θέλει να βάλει το χέρι στην τσέπη οφείλαμε να ξεκαθαρίσουμε ότι θα εμμείνουμε σε καθαρή λύση:
i. Είτε καθαρά Ευρωπαϊκή βοήθεια
ii. Είτε ΔΝΤ από μόνο του.
e. Από άποψη τακτικής έπρεπε πρώτα να διευκρινίσουμε όρους (μέγιστο ποσό, και επιτόκιο) με το ΔΝΤ και μετά να απαιτήσουμε ο όποιος Ευρωπαϊκός μηχανισμός να έχει τουλάχιστο εφάμιλους όρους. Δεν καταλαβαίνω, γιατί, αφού το ΔΝΤ μπαίνει ούτως ή άλλως στο χορό, να πρέπει να πληρώνουμε τέτοιο καπέλο στους Ευρωπαίους. Γιατί; Δεν είναι αυτή η αλληλεγγύη.
f. Θέλουν να μας τιμωρήσουν; Με γεια τους και χαρά τους. Έχουν κάθε δικαίωμα, έτσι που φερθήκαμε. Όμως εμείς δεν έχουμε κανένα λόγο να σερνόμαστε επαίτες ή να πληρώνουμε το καπέλο που μας ζητούν, τη στιγμή που το ΔΝΤ προσφέρει καλύτερους όρους. Εφόσον θα είχαμε πάρει όλα τα μέτρα, το δίλημμα θα ήταν απλό: Ευρώπη, ή ΔΝΤ; Ή το ένα ή το άλλο! Ακόμη και σήμερα η Ελλάδα θα πρέπει να μαζέψει ό,τι αξιοπρέπεια της έχει απομείνει και να αποτανθεί αποκλειστικά στο ΔΝΤ. Να δηλώσει ότι η μηχανισμός της 25ης Μαρτίου απέτυχε, ότι οι Ευρωπαίοι δε συνεργάστηκαν και ότι το ΔΝΤ προσφέρει καλύτερους όρους. Και ας αφήσουμε τη Μέρκελ αντιμέτωπη με τις εκλογές και την ιστορία. Ας πάρουν οι Γερμανοί ελεύθερα τις αποφάσεις τους και ας πάρουμε κι εμείς τις δικές μας.
g. Στο τέλος τέλος, η άλλη εναλλακτική θα ήταν η πτώχευση, μέ ό,τι αυτή συνεπάγεται για τη χώρα μας και για την Ευρώπη.
h. Η αξιοπρέπεια της χώρας ακόμη και σε στιγμές τέτοιας ταπείνωσης πρέπει να παίρνει προτεραιότητα.
i. Ρωτώ, θα μπορούσαν οι Ευρωπαίοι να μας εμποδίσουν (ακόμη και τώρα) να πάμε μονομερώς στο ΔΝΤ και να τους πούμε πως ευχαριστούμε πολύ δεν θα πάρουμε από τα δικά σας αλμυρούτσικα δάνεια; Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που καταδέχονται να μας δανείσουν φτηνότερα από τις αγορές, ή να ενοχλούμαστε που μας δανείζουν ακριβότερα από το ΔΝΤ; Ίσως και τα δυο, όμως εφόσον έχουμε αυτή την επιλογή οφείλουμε να ζητήσουμε τα φτηνότερα δάνεια του ΔΝΤ και να απορρίψουμε την Ευρωπαϊκή “ελεημοσύνη”.
12. Αλλά να κάνω και λίγη αυτοκριτική: Η εκ των υστέρων κριτική του καναπέ είναι εύκολη. Θα ήταν άραγε ανθρωπίνως δυνατό να γίνουν όλα όσα λέω παραπάνω μέχρι τον Απρίλη; Πρακτικά οριακά ίσως ναι, πολιτικά ίσως όχι. Ο Παπανδρέου κινείται όταν οριμάζουνε οι πολιτικές συνθήκες, ενώ είναι ήδη πολύ αργά για τις οικονομικές συνθήκες. Χρειάζεται να αρχίσει να ενεργεί με κριτήριο τον οικονομικό χρόνο, και όχι τον βραδύτερο πολιτικό χρόνο. Το ξέρω πως δεν είναι εύκολο, και ίσως είναι ριψοκίνδυνο, όμως εδώ που φτάσαμε πρέπει να αναλάβουμε ρίσκα και να επιταχύνουμε όλες τις μεταρρυθμίσεις. Πρέπει να κάνουμε σε 6 μήνες όσα χρειάστηκε η Θάτσερ 12 χρόνια για να αλλάξει της Βρετανία. Το άλλο που δεν ξέρω είναι αν το ΔΝΤ από μόνο του έχει αρκετά λεφτά. Διότι αν δεν φτάνουν τα λεφτά του ΔΝΤ, δεν θα ήταν δυνατό να παρακάμψουμε, όπως προτείνω, το μηχανισμό της 25ης Μαρτίου.
13. Εδώ που φτάσαμε, το ΔΝΤ είναι έτσι ή αλλιώς σωσίβιο – περισσότερο λόγω των μακροπρόθεσμων ευεργετικών επιπτώσεων των επώδυνων μέτρων που θα μας αναγκάσει να πάρουμε, και λιγότερο λόγω της φτηνής δανειακής διευκόλυνσης.
14. Και μια διευκρίνιση: παραμένω φανατικός φιλο-ευρωπαίος. Η κρίση αυτή αποτελεί απόδειξη ότι δεν περπατά το πράγμα ατελές . Κοινή νομισματική πολιτική, χωρίς κοινή δημοσιονομική πολιτική είναι τρέλα. Αλλά η κοινή δημοσιονομική πολιτική προϋποθέτει σύσταση ομόσπονδης κυβέρνησης και ομόσπονδου λαού με ομόσπονδη λαϊκή και κρατική κυριαρχία.
15. Αν είχαμε οραματιστές ηγέτες σαν τον Φερχοφστατ του Βελγίου αντί για την ψευτοσυνθήκη της Λισαβώνας θα είχαμε ήδη μια νέα ομοσπονδιακή συνθήκη. Όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, αυτό απέχει ακόμη τουλάχιστο 20 χρόνια...
16. Δεν πρέπει να κακίζουμε τους Ευρωπαίους για τη στάση τους, αφού μόνο τους εαυτούς μας έχουμε να εγκαλούμε. Δεν σημαίνει όμως πως πρεπει και να τους ακολουθούμε σε όλα, όταν η αξιοπρέπεια και η οικονομική ευστάθεια της χώρας τίθενται σε αμφισβήτηση.
17. Και κάτι τελευταίο: δεν πρέπει να τη φοβόμαστε την ύφεση. Αν πάρουμε σωστά μέτρα μείωσης του κράτους και απελευθέρωσης των αγορών, και μείωσης της εσωτερικής ζήτησης και αύξησης της ανταγωνιστικότητας ίσως καταφέρουμε να προσελκύσουμε ιδιωτικές επενδύσεις και να σπρώξουμε την οικονομία μας προς τις εξαγωγές, ώστε να ισοσκελίσουμε το εμπορικό ισοζύγιο ενώ ταχτοποιούμε και το χρέος.
18. Ο εθνικός μας στόχος πρέπει να είναι η εξόφληση του χρέους εντός της προσεχούς εικοσαετίας. Για να γίνει αυτό πρέπει να λειτουργήσουμε με πρωτογενή πλεονάσματα για είκοσι χρόνια, και ταυτόχρονα να έχουμε θετική ανάπτυξη του ΑΕΠ. Ο μόνος τρόπος για να τετραγωνιστεί αυτός ο κύκλος είναι με δραστική μείωση του κράτους, μείωση της εσωτερικής ζήτησης, αύξηση της ανταγωνιστικότητας και άνοιγμα των αγορών.
19. Η Ελλάδα χρειάζεται όραμα. Χρειάζεται μια νέα μεγάλη ιδέα, σαν την ιδέα που κινητοποίησε τον Ελληνισμό τη δεκαετία του 1910. Χρειάζονται θυσίες και προσπάθειες διαρκείας, και ηγεσία με καθαρό μυαλό και όραμα. Δεν αρκούν πια προγράμματα 3ετίας ούτε 4ετίας ούτε 5ετίας. Αν μας ενδιαφέρει να επανορθώσουμε το τρωθέν κύρος της χώρας πρέπει να σφίξουμε το ζωνάρι μέχρι να ξοφλήσουμε και το τελευταίο πενηνταράκι, και να τους πούμε ότι δεν τους έχουμε πια ανάγκη – όχι με λόγια, αλλά με έργα. Θέμε όραμα 20ετίας. Όπως στους Βαλκανικούς πολέμους η χώρα μάτωσε, και ζωές χάθηκαν, έτσι και τώρα θα πρέπει να ματώσουμε, και να είμαστε έτοιμοι για απώλεια θέσεων εργασίας, ιδίως στο δημόσιο τομέα. Η ανεργία μεσοπρόθεσμα θα είναι το αναγκαίο τίμημα – το αίμα που πρέπει να πληρώσουμε για να πετάξουμε από τον κορμό της χώρας κάθετι αντιπαραγωγικό και αντιαναπτυξιακό Αυτές οι πολικές όμως θα μας επιτρέψουν να βγούμε από την άλλη άκρη του τούνελ πολύ ισχυρότεροι. Αναγεννημένοι, με στέρεες βάσεις. Με αληθινές προοπτικές χωρίς τα “ναρκωτικά” των επιδοτήσεων ή των δανεικών. Χωρίς δεκανίκια. Θα μπορέσουμε να σταθούμε όρθιοι στα πόδια μας.
20. Για πρώτη φορά αισθάνομαι αισιόδοξος γιατί βλέπω πως για πρώτη φορά, από τότε που πιτσιρικάς άρχισα να παρακολουθώ τις πολιτικές μας εξελίξεις, λαός και ηγεσία κάνουμε επιτέλους μια απίστευτα επώδυνη στροφή προς τη σωστή κατεύθυνση. Προς την κατεύθυνση του φιλελευθερισμού. Έστω στανικώς.
21. Η αλήθεια πονάει, αλλά απελευθερώνει.
22. Αυτή η νέα Ελλάδα, το όραμα αυτής της αλήθεας, αυτής της απελευθέρωσης είναι που πρέπει να μας κρατήσουν ζωντανούς τα πέτρινα χρόνια που αναγκαστικά θα διαβούμε τώρα. Μ’ αυτό το όραμα θα πρέπει να σφίξουμε τα δόντια και να κάνουμε τούτη την ύστατη προσπάθεια διαρκείας.
23. Η πολιτική μας ηγεσία πρέπει επειγόντως να δώσει αυτό το όραμα στο λαό. Ο Παπανδρέου έχει μια μοναδική ευκαιρία να εμπνεύσει. Ο λαός είναι πάντα έτοιμος για θυσίες, αλλά διψά για το όραμα, για την ελπίδα. Όχι άλλα ψέματα. Μόνο αλήθειες από δώ και πέρα.
Panagiotis Perysinakis LL.M.
Group Commercial Counsel
The Body Shop International plc
panagiotis.perysinakis@thebodyshop.com
anileos.blogspot.com
Σχόλια