του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού, μέλους της Κεντρικής Επιτροπής του ΔΗΚΚΙ και μέλους του ΣΥΡΙΖΑ
Αθήνα, 17.2.09
Ζούμε σε μια κοινωνία της πληροφορίας, που αποτελεί πραγματική τεχνολογική επανάσταση στον τομέα της γνώσης. Με την εξάπλωση της πληροφορίας μπορούμε να μιλούμε για την παγκοσμιοποίηση της γνώσης. ΄Ομως δε μπορεί αυτή η επανάσταση στη γνώση, που αποκορύφωμά της αποτελεί το διαδίκτυο, να θεωρηθεί πανάκεια για την ανθρωπότητα.
Είμαστε υποχρεωμένοι, για να μην υπάρχει σύγχυση, να τονίσουμε ότι η γνώση αυτή καθαυτή δεν αποτελεί αυταξία, αλλά αξία χρήσης, δηλαδή μέσο. Αυτό σημαίνει με απλά λόγια ότι από μόνα τους δεν αποτελούν ούτε ευλογία ούτε κατάρα, ούτε πρόοδο ούτε οπισθοδρόμηση. Εξαρτάται βασικά ποιος εξουσιάζει αυτή τη γνώση και πως τη χρησιμοποιεί. Γι’ αυτό και αποτελεί αξία χρήσης. Ο χρήστης, δηλαδή εκείνος που την εξουσιάζει και τη χρησιμοποιεί ως μέσο είναι και εκείνος που της δίνει την θετική ή την αρνητική της αξία, ανάλογα για ποιους σκοπούς τι χρησιμοποιεί. Με αυτή την έννοια οι άρχουσες τάξεις της κοινωνίας είναι εκείνες που χρησιμοποιούν στο έπακρο αυτό το μοντέρνο και αποτελεσματικό μέσο για να πετύχουν τους στρατηγικούς και τακτικούς τους στόχους. Αυτό το είχε διαγνώσει έγκαιρα ο Γκράμσι ο οποίος μιλούσε για την ιδεολογική, πολιτισμική και ηθική ηγεμονία της άρχουσας τάξης και βέβαια την καπιταλιστικής άρχουσας τάξης.
Ο Γκράμσι κατάφερε να δώσει διέξοδο σε προβλήματα που απασχολούσαν τις προηγμένες πολιτιστικά κοινωνίες, τις κοινωνίες πολιτών, όπως τις χαρακτήριζε, διατυπώνοντας τις προϋποθέσεις της επαναστατικής τους διεξόδου, του ριζικού μετασχηματισμού τους. Βασικά εστίασε στο πρόβλημα της κρίσης της Αριστεράς, με την έννοια ότι αν η Αριστερά δεν αποκτήσει την ιδεολογική ηγεμονία απέναντι στην ιδεολογική ηγεμονία της αστικής τάξης, η Αριστερά δεν μπορεί να ανακάμψει.
Επίσης πολύ σωστά επεσήμανε ότι η αστική τάξη, εκτός από τον καταναγκασμό, χρησιμοποιεί και την συναίνεση, που είναι αποτέλεσμα της ηγεμονίας που ασκεί στις καταπιεζόμενες τάξεις, για να αποδεχτούν (συναινέσουν) στην εξουσία της. Ο ρόλος των οργανικών διανοουμένων ενός ριζοσπαστικού ή επαναστατικού κινήματος έγκειται κατά συνέπεια στο καθήκον τους, να αντιπαλέψουν αυτήν την πολιτιστική -ιδεολογική ηγεμονία της αστικής τάξης και στη θέση της να εδραιώσουν την πολιτιστική ηγεμονία του λαϊκού κινήματος. Θα πρέπει λοιπόν οι πολίτες να μεταπειστούν. Θα πρέπει με μια λέξη να αλλάξει η συνείδηση των ανθρώπων σε μια σοσιαλιστική κατεύθυνση. Μια τέτοια αλλαγή δεν είναι καθόλου εύκολη, γιατί η αστική συνείδηση έχει διαποτίσει την κοινωνία, ακόμη κι αυτούς που αυτοαποκαλούνται αριστεροί με τα προτάγματά της. Η αστική συνείδηση στην πράξη έχει γίνει δεύτερη φύση του ανθρώπου.
Σήμερα μπορεί ο καπιταλισμός να διέρχεται κρίση και αυτό με τον ένα ή άλλο τρόπο να επαναλαμβάνεται και να παίρνει διάφορες μορφές, όμως ο καπιταλισμός κατέχει προνομιακά και μονοπωλιακά την ιδεολογική, πολιτισμική και ηθική ηγεμονία, έχοντας σχεδόν στην απόλυτη κατοχή του τη γνώση, δηλαδή όλη την τεχνολογία της γνώσης (διαδίκτυο, τηλεοπτικά μέσα, ραδιοτηλεόραση, μέσα μαζικής ενημέρωσης, παιδεία, εκκλησία κ.λπ). Με αυτή την παγκοσμιοκρατία της γνώσης (την τεχνολογία της πληροφορίας), πετυχαίνει και την ιδεολογική της επιβουλή στις αρχόμενες τάξεις και μάλιστα μέσω της «ενεργής» συναίνεσης..
Θα περιοριστούμε αποσπασματικά σ’ ένα μόνο τομέα του μηχανισμού συναίνεσης, που κρατούν και ελέγχουν οι διαπλεκόμενοι, δηλαδή η οικονομική και πολιτική ολιγαρχία, για να καταλάβουμε πως λειτουργεί ο μηχανισμός της συναίνεσης, δηλαδή της αποδοχής της καπιταλιστικής ιδεολογίας, χωρίς να ασκείται σωματική βία, παρά ψυχολογική και μόνο, στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τόσο συνειδητά, όσο και υποσυνείδητα.
Είμαστε υποχρεωμένοι να επικεντρωθούμε σ’ έναν μηχανισμό «συναινετικής διαδικασίας», όπως την ανέλυσε ο Γκράμσι, που λέγεται τηλεόραση. Ο ρόλος της σήμερα είναι αποφασιστικός για τη διαμόρφωση συνειδήσεων. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με αιχμή του δόρατος την τηλεόραση αποτελούν την τέταρτη εξουσία, που κοντεύει να πάρει σε ορισμένες περιπτώσεις και σε ορισμένα κράτη την πρώτη θέση. Ο λόγος είναι απλώς. Η τηλεόραση - για να περιοριστούμε σ’ αυτήν - διαμορφώνει εκείνες τις σχέσεις ανάμεσα στην οικονομική και πολιτική ολιγαρχία που την αποκαλούμε διαπλοκή. Η αμεσότητά της είναι σε θέση να διαμορφώσει μια εικονική πραγματικότητα, με την οποία χειραγωγεί και τουλάχιστον στην Ελλάδα τρομοκρατεί τον έλληνα πολίτη, για να τον κάνει υποχείριό της, όμηρο των δικών της σκοπιμοτήτων. Αυτή είναι που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές εξελίξεις σ’ έναν συγκεκριμένο κοινωνικό σχηματισμό. ΄Ενα τέτοιο ρόλο παίζουν και οι δημοσκοπήσεις, οι οποίες δήθεν καταγράφουν τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης, στην ουσία όμως την καθοδηγούν, εκεί που θέλουν. Τόση είναι η δύναμή της τηλεόρασης, ώστε όποιον επιλέγουν τα τηλεοπτικά μέσα για την ανάδειξή και επικράτησή τους στην πολιτική, εκείνοι και επικρατούν. Μ’ αυτή την έννοια οι πολιτικοί στην πλειοψηφία τους γίνονται πειθήνια όργανα αυτών των εξωθεσμικών κέντρων, που καθορίζουν ωστόσο έμμεσα και τους θεσμούς, παρεμβαίνοντας μέσω των πολιτικών και της πολιτικής στον έλεγχο και την ποδηγέτηση της κοινωνίας, για να μπορούν να την εκμεταλλεύονται με το αζημίωτο. Ο τρόπος είναι η συναίνεση. Μια συναίνεση ωστόσο που έχει τα χαρακτηριστικά της πλύσης εγκεφάλου. Είναι γνωστή η θεωρία της ψυχολογίας των μαζών, την οποία οι διαπλεκόμενοι, που ελέγχουν τα κανάλια της τηλεόρασης, τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και τις εφημερίδες, εφαρμόζουν συστηματικά και με μεγάλη επιτυχία, για να εξυπηρετούν τα άνομά τους συμφέροντα. Η μέθοδος είναι πραγματικά σατανική, γιατί είναι στην ουσία της επιστημονική. Από τη μία διαρρηγνύουν τα «ιμάτιά τους» για τα λαϊκά στρώματα, που υποφέρουν, και από την άλλη οι ίδιοι τα εκμεταλλεύονται ασύστολα.
Η ριζοσπαστική Αριστερά, αν θέλει να επιτελέσει το ρόλο της, θα πρέπει να δει πολύ σοβαρά το θέμα αυτό, γιατί από την ικανοποιητική του αντιμετώπιση εξαρτάται και σε μεγάλο βαθμό η επιτυχία της, σύμφωνα με αυτά που αναπτύξαμε πιο πάνω. Επειδή ακριβώς η διαχείριση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της κοινής γνώμης και η χειραγώγησή της δημιουργεί τις προϋποθέσεις της συναίνεσης, για την οποία μιλάει ο Γκράσμι. Εκεί πρέπει να παρέμβει δυναμικά η ριζοσπαστική Αριστερά, για να είναι πραγματικά και όχι κατ’ όνομα μόνον ριζοσπαστική. Η παράνομη ή μισοπαράνομη κατοχή των τηλεοπτικών συχνοτήτων, με τις οποίες ασκούν ιδεολογική, πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική επιρροή στους πολίτες, τόσο στη σκέψη όσο και στο θυμικό, πρέπει να ανακοπεί. η ιδεολογική χειραγώγηση, η τηλερύπανση και η πολτοποίηση της ψυχής και του φρονήματος του Έλληνα από την αλλοτριωτική τους επίδραση είναι πραγματικά εγκληματική. Γιατί στην πραγματικότητα ο μηχανισμός αυτός συνιστά άσκηση ιδεολογικής και ψυχολογικής βίας στην ψυχοσύνθεση του Έλληνα πολίτη, για να τον κάνει τελικά ένα άβουλο υποχείριό του. προοπτική.
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι η κοινωνία μας ζει στα πλαίσια μια εικονικής πραγματικότητας, την οποία διαμορφώνουν κατά κύριο λόγο τα τηλεοπτικά μέσα και κατά δεύτερο λόγο ο τύπος. Αν η Αριστερά θέλει να αλλάξει τις κοινωνικές συνθήκες πρέπει πρωταρχικά να ασχοληθεί σοβαρά με τον καθοριστικό αυτόν παράγοντα και να διαμορφώσει την ανάλογη στρατηγική.
Αθήνα, 17.2.09
Ζούμε σε μια κοινωνία της πληροφορίας, που αποτελεί πραγματική τεχνολογική επανάσταση στον τομέα της γνώσης. Με την εξάπλωση της πληροφορίας μπορούμε να μιλούμε για την παγκοσμιοποίηση της γνώσης. ΄Ομως δε μπορεί αυτή η επανάσταση στη γνώση, που αποκορύφωμά της αποτελεί το διαδίκτυο, να θεωρηθεί πανάκεια για την ανθρωπότητα.
Είμαστε υποχρεωμένοι, για να μην υπάρχει σύγχυση, να τονίσουμε ότι η γνώση αυτή καθαυτή δεν αποτελεί αυταξία, αλλά αξία χρήσης, δηλαδή μέσο. Αυτό σημαίνει με απλά λόγια ότι από μόνα τους δεν αποτελούν ούτε ευλογία ούτε κατάρα, ούτε πρόοδο ούτε οπισθοδρόμηση. Εξαρτάται βασικά ποιος εξουσιάζει αυτή τη γνώση και πως τη χρησιμοποιεί. Γι’ αυτό και αποτελεί αξία χρήσης. Ο χρήστης, δηλαδή εκείνος που την εξουσιάζει και τη χρησιμοποιεί ως μέσο είναι και εκείνος που της δίνει την θετική ή την αρνητική της αξία, ανάλογα για ποιους σκοπούς τι χρησιμοποιεί. Με αυτή την έννοια οι άρχουσες τάξεις της κοινωνίας είναι εκείνες που χρησιμοποιούν στο έπακρο αυτό το μοντέρνο και αποτελεσματικό μέσο για να πετύχουν τους στρατηγικούς και τακτικούς τους στόχους. Αυτό το είχε διαγνώσει έγκαιρα ο Γκράμσι ο οποίος μιλούσε για την ιδεολογική, πολιτισμική και ηθική ηγεμονία της άρχουσας τάξης και βέβαια την καπιταλιστικής άρχουσας τάξης.
Ο Γκράμσι κατάφερε να δώσει διέξοδο σε προβλήματα που απασχολούσαν τις προηγμένες πολιτιστικά κοινωνίες, τις κοινωνίες πολιτών, όπως τις χαρακτήριζε, διατυπώνοντας τις προϋποθέσεις της επαναστατικής τους διεξόδου, του ριζικού μετασχηματισμού τους. Βασικά εστίασε στο πρόβλημα της κρίσης της Αριστεράς, με την έννοια ότι αν η Αριστερά δεν αποκτήσει την ιδεολογική ηγεμονία απέναντι στην ιδεολογική ηγεμονία της αστικής τάξης, η Αριστερά δεν μπορεί να ανακάμψει.
Επίσης πολύ σωστά επεσήμανε ότι η αστική τάξη, εκτός από τον καταναγκασμό, χρησιμοποιεί και την συναίνεση, που είναι αποτέλεσμα της ηγεμονίας που ασκεί στις καταπιεζόμενες τάξεις, για να αποδεχτούν (συναινέσουν) στην εξουσία της. Ο ρόλος των οργανικών διανοουμένων ενός ριζοσπαστικού ή επαναστατικού κινήματος έγκειται κατά συνέπεια στο καθήκον τους, να αντιπαλέψουν αυτήν την πολιτιστική -ιδεολογική ηγεμονία της αστικής τάξης και στη θέση της να εδραιώσουν την πολιτιστική ηγεμονία του λαϊκού κινήματος. Θα πρέπει λοιπόν οι πολίτες να μεταπειστούν. Θα πρέπει με μια λέξη να αλλάξει η συνείδηση των ανθρώπων σε μια σοσιαλιστική κατεύθυνση. Μια τέτοια αλλαγή δεν είναι καθόλου εύκολη, γιατί η αστική συνείδηση έχει διαποτίσει την κοινωνία, ακόμη κι αυτούς που αυτοαποκαλούνται αριστεροί με τα προτάγματά της. Η αστική συνείδηση στην πράξη έχει γίνει δεύτερη φύση του ανθρώπου.
Σήμερα μπορεί ο καπιταλισμός να διέρχεται κρίση και αυτό με τον ένα ή άλλο τρόπο να επαναλαμβάνεται και να παίρνει διάφορες μορφές, όμως ο καπιταλισμός κατέχει προνομιακά και μονοπωλιακά την ιδεολογική, πολιτισμική και ηθική ηγεμονία, έχοντας σχεδόν στην απόλυτη κατοχή του τη γνώση, δηλαδή όλη την τεχνολογία της γνώσης (διαδίκτυο, τηλεοπτικά μέσα, ραδιοτηλεόραση, μέσα μαζικής ενημέρωσης, παιδεία, εκκλησία κ.λπ). Με αυτή την παγκοσμιοκρατία της γνώσης (την τεχνολογία της πληροφορίας), πετυχαίνει και την ιδεολογική της επιβουλή στις αρχόμενες τάξεις και μάλιστα μέσω της «ενεργής» συναίνεσης..
Θα περιοριστούμε αποσπασματικά σ’ ένα μόνο τομέα του μηχανισμού συναίνεσης, που κρατούν και ελέγχουν οι διαπλεκόμενοι, δηλαδή η οικονομική και πολιτική ολιγαρχία, για να καταλάβουμε πως λειτουργεί ο μηχανισμός της συναίνεσης, δηλαδή της αποδοχής της καπιταλιστικής ιδεολογίας, χωρίς να ασκείται σωματική βία, παρά ψυχολογική και μόνο, στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τόσο συνειδητά, όσο και υποσυνείδητα.
Είμαστε υποχρεωμένοι να επικεντρωθούμε σ’ έναν μηχανισμό «συναινετικής διαδικασίας», όπως την ανέλυσε ο Γκράμσι, που λέγεται τηλεόραση. Ο ρόλος της σήμερα είναι αποφασιστικός για τη διαμόρφωση συνειδήσεων. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με αιχμή του δόρατος την τηλεόραση αποτελούν την τέταρτη εξουσία, που κοντεύει να πάρει σε ορισμένες περιπτώσεις και σε ορισμένα κράτη την πρώτη θέση. Ο λόγος είναι απλώς. Η τηλεόραση - για να περιοριστούμε σ’ αυτήν - διαμορφώνει εκείνες τις σχέσεις ανάμεσα στην οικονομική και πολιτική ολιγαρχία που την αποκαλούμε διαπλοκή. Η αμεσότητά της είναι σε θέση να διαμορφώσει μια εικονική πραγματικότητα, με την οποία χειραγωγεί και τουλάχιστον στην Ελλάδα τρομοκρατεί τον έλληνα πολίτη, για να τον κάνει υποχείριό της, όμηρο των δικών της σκοπιμοτήτων. Αυτή είναι που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές εξελίξεις σ’ έναν συγκεκριμένο κοινωνικό σχηματισμό. ΄Ενα τέτοιο ρόλο παίζουν και οι δημοσκοπήσεις, οι οποίες δήθεν καταγράφουν τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης, στην ουσία όμως την καθοδηγούν, εκεί που θέλουν. Τόση είναι η δύναμή της τηλεόρασης, ώστε όποιον επιλέγουν τα τηλεοπτικά μέσα για την ανάδειξή και επικράτησή τους στην πολιτική, εκείνοι και επικρατούν. Μ’ αυτή την έννοια οι πολιτικοί στην πλειοψηφία τους γίνονται πειθήνια όργανα αυτών των εξωθεσμικών κέντρων, που καθορίζουν ωστόσο έμμεσα και τους θεσμούς, παρεμβαίνοντας μέσω των πολιτικών και της πολιτικής στον έλεγχο και την ποδηγέτηση της κοινωνίας, για να μπορούν να την εκμεταλλεύονται με το αζημίωτο. Ο τρόπος είναι η συναίνεση. Μια συναίνεση ωστόσο που έχει τα χαρακτηριστικά της πλύσης εγκεφάλου. Είναι γνωστή η θεωρία της ψυχολογίας των μαζών, την οποία οι διαπλεκόμενοι, που ελέγχουν τα κανάλια της τηλεόρασης, τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και τις εφημερίδες, εφαρμόζουν συστηματικά και με μεγάλη επιτυχία, για να εξυπηρετούν τα άνομά τους συμφέροντα. Η μέθοδος είναι πραγματικά σατανική, γιατί είναι στην ουσία της επιστημονική. Από τη μία διαρρηγνύουν τα «ιμάτιά τους» για τα λαϊκά στρώματα, που υποφέρουν, και από την άλλη οι ίδιοι τα εκμεταλλεύονται ασύστολα.
Η ριζοσπαστική Αριστερά, αν θέλει να επιτελέσει το ρόλο της, θα πρέπει να δει πολύ σοβαρά το θέμα αυτό, γιατί από την ικανοποιητική του αντιμετώπιση εξαρτάται και σε μεγάλο βαθμό η επιτυχία της, σύμφωνα με αυτά που αναπτύξαμε πιο πάνω. Επειδή ακριβώς η διαχείριση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της κοινής γνώμης και η χειραγώγησή της δημιουργεί τις προϋποθέσεις της συναίνεσης, για την οποία μιλάει ο Γκράσμι. Εκεί πρέπει να παρέμβει δυναμικά η ριζοσπαστική Αριστερά, για να είναι πραγματικά και όχι κατ’ όνομα μόνον ριζοσπαστική. Η παράνομη ή μισοπαράνομη κατοχή των τηλεοπτικών συχνοτήτων, με τις οποίες ασκούν ιδεολογική, πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική επιρροή στους πολίτες, τόσο στη σκέψη όσο και στο θυμικό, πρέπει να ανακοπεί. η ιδεολογική χειραγώγηση, η τηλερύπανση και η πολτοποίηση της ψυχής και του φρονήματος του Έλληνα από την αλλοτριωτική τους επίδραση είναι πραγματικά εγκληματική. Γιατί στην πραγματικότητα ο μηχανισμός αυτός συνιστά άσκηση ιδεολογικής και ψυχολογικής βίας στην ψυχοσύνθεση του Έλληνα πολίτη, για να τον κάνει τελικά ένα άβουλο υποχείριό του. προοπτική.
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι η κοινωνία μας ζει στα πλαίσια μια εικονικής πραγματικότητας, την οποία διαμορφώνουν κατά κύριο λόγο τα τηλεοπτικά μέσα και κατά δεύτερο λόγο ο τύπος. Αν η Αριστερά θέλει να αλλάξει τις κοινωνικές συνθήκες πρέπει πρωταρχικά να ασχοληθεί σοβαρά με τον καθοριστικό αυτόν παράγοντα και να διαμορφώσει την ανάλογη στρατηγική.
Σχόλια